Vanaf je geboorte begeef je je in een vrije val. Op een gegeven moment komt het besef dat je niet voor altijd in deze vorm zult bestaan. Ook jij zult een keer te pletter vallen. Dit is een huiveringwekkend besef. De mens heeft trucjes bedacht om hier onderuit te komen: het verzamelen van spullen, mensen en ideeën. Zoveel, dat hij niet meer ziet dat hij eigenlijk aan het vallen is. Soms gebeurt er iets dat zo ingrijpend is, dat zoveel van de dingen die je om je heen hebt verzameld wegvallen, dat je een glimp opvangt van die afgrond. Wat doe je dan? Laat je los? Of hou je stelliger vast aan wat je denkt te kunnen controleren?
Een mensenleven is nooit bedoeld om gladjes te verlopen. Het bestaat uit eenzaamheid, angst en verdriet. En nog erger: bedrog, leugens en kwaad. Ook op de plekken waar je het niet had verwacht. Misschien juist daar. Het is niet gek dat men moeite heeft met dit in te zien, totdat het echt niet anders kan. Hoeveel leugens, bedrog en kwade bedoelingen heeft een mens om zich heen nodig voordat hij zijn lesje leert?
Natuurlijk is het niet alleen kommer en kwel. De twee dingen die voor mij altijd zalvend hebben gewerkt en dit tot op de dag van vandaag doen, zijn de waarheid en het besef dat je niet alleen bent. Je bent niet de enige die valt. Je bent niet de enige die daar moeite mee heeft. Je bent niet de enige die onwetend is, die twijfelt. Koester die momenten dat je met je medemens een moment van waarheid deelt. Je voelt wanneer dit gebeurt. Of dit nu in een gesprek is of tijdens het luisteren van een lied maakt niet uit: je voelt wanneer dit gebeurt.
Je voelt ook wanneer dit niet gebeurt. Je lichaam geeft je signalen: je buik voelt zwaar, je postuur knijpt zich samen, je ademhaling wordt onrustig. Je hoofd draait overuren. Je voelt je schuldig, je voelt je angstig. Je gelooft wat ze je vertellen. Je gelooft de leugen dat de waarheid die jij voelt niet goed genoeg is. Dat anderen jou beter kunnen vertellen wat goed is voor jou dan dat jij dit zelf aan kan voelen. Dat als jij iets anders durft te voelen en nog erger, dat jij hier iets over durft te zeggen, dat jij dan raar bent. Dat jij er niet meer bij hoort. Dat jij gek bent. Dat je gedoemd bent om iedereen om je heen te verliezen.
Laat mij je een geheimpje vertellen. En je hoeft dit niet van mij aan te nemen, kijk zelf maar hoe het voelt als je het leest: jij bent precies gemaakt zoals jij hoort te zijn. In de kern voel jij waarheid. Voel jij liefde. Voel je het als er iets niet in de haak is. Misschien kun je hier niet altijd direct woorden aan geven. Dat hoeft ook niet. Vaak is het nodig om eerst iets te proberen waarvan achteraf blijkt dat het niet werkt, om erachter te komen wat wel voor jou werkt en waarom precies. Dan hoef je je dat achteraf ook niet meer af te vragen. Jij mag daar je tijd voor nemen. Jij mag ontdekken. Jij mag fouten maken. Jij mag twijfelen.
Als anderen hier geen begrip voor hebben, neem het ze niet kwalijk. Wat zij tegen jou zeggen, zeggen ze waarschijnlijk nog strenger tegen zichzelf. Zij zijn hun waarheid kwijt en kunnen er niet tegen dat jij wel bij je waarheid kunt. Het is in ieder geval geen reden voor jou om je schuldig te voelen. De enige manier om erachter te komen of jij bij je eigen waarheid bent, is door deze te voelen, deze uit te denken en deze uit te spreken. Als je geluk hebt, heb je oprechte mensen om je heen. Zij zullen je dan inhoudelijk vertellen waarom ze het wel of niet met je eens zijn. Zonder je bang te maken, zonder je een schuldgevoel aan te praten. Als je minder geluk hebt, heb je mensen om je heen die bang zijn voor een te grote portie waarheid. Zij zullen proberen je de mond te snoeren. Niet met inhoudelijk argumenten, maar met schande, angst en schaamte.
De grap is, dat niemand jou ervan kan weerhouden om waarheid te spreken. Je bent vrij geboren. Het ervaren van vrijheid en het spreken van waarheid zijn je geboorterechten. Deze kunnen niet afgepakt worden, deze kunnen alleen opgegeven worden. Dit laatste gaat sneller dan je denkt. Het begint met een klein verzoek om iets tegen je zin in te doen. Je denkt dat als je even mee werkt, het wel goed zal komen. Dat ze je wel met rust zullen laten. Dat je wel even je eigen waarheid aan de kant kunt zetten. Maar het houdt niet op.
‘Each one hopes that if he feeds the crocodile enough, the crocodile will eat him last. All of them hope that the storm will pass before their turn comes to be devoured. But I fear-I fear greatly-the storm will not pass. It will rage and it will roar, ever more loudly, ever more widely.’ Churchill, 1940
Het is nooit zinloos of te laat om te reflecteren en te accepteren dat je je vrijheid hebt opgegeven. En deze vervolgens weer te claimen. Of beter gezegd, in te zien dat je deze nooit op hebt kunnen geven omdat het altijd al je geboorterecht is geweest. Het is nooit te laat of zinloos om waarheid te spreken. Zelfs al wordt er op het moment van spreken negatief op gereageerd, je weet nooit wie er luistert en wat voor invloed het achteraf nog gaat hebben op de levensloop van de mensen om je heen. Dit hoef je ook niet te weten. Je hoeft alleen maar te voelen, te denken en te delen. Waarheid verbindt de wereld. Waarheid trekt mensen aan die ook op zoek zijn naar waarheid. Waarheid bevrijdt.
‘The first to put a simple truth in words, binds the world in a feeling all familiar. Cause everybody owns the great ideas and it feels like there’s a big one round the corner.’ Elbow – New York Morning
Wat hebben we een ver ontwikkelde, efficiënte en grootse samenleving neergezet met elkaar. Ons denken heeft ons ver gebracht. Helaas worden systemen onderdrukkers als ze te groot worden en als de mensen die deze systemen in stand houden het systeem prioriteit geven over hun waarheid. Als de protocollen belangrijker worden dan het gevoel dat er iets niet klopt. Dat de regels schade berokkenen. Je bent altijd verantwoordelijk voor je eigen daden.
‘A King may move a man, a father may claim a son, but remember that even when those who move you be Kings, or men of power, your soul is in your keeping alone. When you stand before God, you cannot say, ‘But I was told by others to do thus.’ Or that, ‘Virtue was not convenient at the time.’ This will not suffice. Remember that.’ King Baldwin IV in Kingdom of Heaven
Lief mens, laat je niet leiden door angst. Laat een schuldgevoel je niet knechten. Laat niemand jou vertellen wat jij moet doen. Niemand kan jou hun verduistering van waarheid opdringen. Jij bepaalt hoe jij je vrijheid gebruikt, met wie je je tijd doorbrengt. Zoek de verbinding met de mensen om je heen, durf samen te twijfelen en waarheid na te streven. Durf te creëren in plaats van angstig en schuldig gebruik te maken van onderdrukkende systemen die schijnveiligheid bieden. Mens, durf te twijfelen!
Reactie plaatsen
Reacties